Wacław Potocki, jeden z najznakomitszych poetów epoki baroku, urodził się w roku 1621 w Woli Łużańskiej pod Bieczem, zmarł zaś w roku 1696 w Łużnej. Pochodził z szlacheckiej rodziny ariańskiej. Staranne wykształcenie odebrał w szkole ariańskiej w Raciborsku pod Krakowem. Jeszcze jako młodzieniec brał udział w wojnach kozackich, potem osiadł na roli odziedziczonej po ojcu i, u boku żony - arianki Katarzyny z Morsztynów, prowadził stateczny żywot ziemiański. Po wydaniu uchwały sejmowej o wygnaniu arian (1658), pomimo oporów i goryczy, przeszedł na katolicyzm. Żona jego pozostała arianką. Przeżył swoich najbliższych: troje dzieci, wnuki, żonę. W ostatnich latach jego życia opiekowała się nim ukochana synowa.
Był najpłodniejszym poetą staropolskim - pozostawił po sobie ogromną spuściznę: poematy, liryki religijne, wiersze polityczne i okolicznościowe, cykl romansów. Ogromny dorobek literacki Potockiego znany był jego współczesnym jedynie fragmentarycznie; niemal wszystkie ocalałe utwory opublikowane zostały w XIX i XX wieku.
Wczesne utwory poety poświęcone są problematyce religijnej i metafizycznej, ukazują odwieczne ludzkie rozterki. Wymienić należy tutaj Tydzień stworzenia świata, poemat Rozkosz światowa (replika Światowej rozkoszy H. Morsztyna) oraz Pieśni pokutne. Problemy egzystencjalno-etyczne przewijają się też w romansach Judyta, Wirginia, Lidia, Syloret, Argenida. Jednym z najważniejszych dzieł Potockiego jest poemat epicki Transakcja wojny chocimskiej (1670-1675, wyd. 1850 pod tytułem Wojna chocimska), napisany w pięćdziesiątą rocznicę bitwy pod Chocimiem (1621). Dzieło, porównywane przez Claude Backvisa do Raju utraconego Miltona, oparte zostało na diariuszu Jakuba Sobieskiego, poematach poety rzymskiego Lukana oraz pismach Samuela Twardowskiego. Jego bohaterami są autentyczni uczestnicy wojny: hetman Jan Karol Chodkiewicz, hetman kozacki Piotr Sahajdaczny, cesarz turecki Osman oraz inni przywódcy i rycerze. Utwór odbiega od tradycyjnej formuły epopei, autora nie zajmuje bowiem fikcja literacka, ale prawda historii z autentyczną dramaturgią wydarzeń. W tok fabuły wplecione zostały liczne dygresje liryczne, satyryczne i publicystyczne. Uwagi o upadku cnót i rycerskiego ducha, które Potocki przedstawia dość sarkastycznie, odnoszą się do współczesnej mu szlachty.
Całą ówczesną rzeczywistość szlachecką autor znakomicie zobrazował w obszernym dziele znanym pod tytułem Ogród, ale nie plewiony... (lub skrótowo: Ogród fraszek). Zbiór ten, napisany w latach 1677-1694, zawiera ponad 2000 wierszy religijnych, filozoficznych, okolicznościowych, satyrycznych, żartobliwych i poważnych. Podstawą drugiego wielkiego zbioru wierszy Potockiego (również ponad 2000 utworów) Moralia albo rzeczy do obyczajów, nauk i przestróg... (1688- 1694) stało się dzieło Erazma z Rotterdamu Adagia (komentowany słownik łacińskich przysłów). Moralia to dzieło snujące bardzo pesymistyczne wizje współczesności, pełne nastroju rozczarowania i goryczy. Z kolei w zbiorze Poczet herbów Potocki wysławia "z przymrużeniem oka" rodowitość szlacheckich domów.
Żywa i plastyczna wyobraźnia Wacława Potockiego, znakomity styl, szczególna dbałość o język (klasyczna polszczyzna - bez wplatania powszechnych wówczas makaronizmów) oraz humor i sarmacka swoboda to charakterystyczne cechy wszystkich jego utworówUtwory tego wielkiego miłośnika tradycji szlacheckiej, stanowią jakby ówczesny rachunek obywatelskiego sumienia narodu. Jest to twórczość rodzima i swojska, ale też uniwersalna. Doskonale przedstawione - panorama staropolskiego życia ziemiańskiego oraz pamiętnik osobistych przeżyć - stają się okazją do snucia refleksji dotyczących człowieka, Boga, przeznaczenia i wszechświata.