Obleżenie Jasnej Góry Częstochowskiej to anonimowy poemat heroiczny z drugiej połowy siedemnastego stulecia o wojnie (oblężenie klasztoru jasnogórskiego przez Szwedow w 1655 roku odtworzone z kronikarską wiernością) i miłości (rozbudowane wątki romansowe).
  Dzieło to jest próbą pogodzenia heroiczno-romansowej opowieści Tassa z zaleceniem twórcow polskich (głównie Samuela ze Skrzypny Twardowskiego) sięgania do historii własnego narodu i - co postulował Sarbiewski - stworzenia poematu chrześcijańskiego. Próba, dodajmy, udana, w której ożywa mit chrześcijaństwa triumfującego, idea polskich "wojen pobożnych" oraz odwołanie do idei "przedmurza chrześcijaństwa".
  Poemat składa się z 12 pieśni. Inspiracji w dziedzinie wzórow rozwiązań fabularnych, prowadzenia narracji i kształtowania bohaterów literackich dostarczyły autorowi Nowa Gigantomachia ks. Augustyna Kordeckiego (autor Obleżenia wykorzystuje utwór Kordeckiego szczególnie we fragmentach batalistycznych) oraz Gofred abo Jeruzalem wyzwolona Torquata Tassa przekładania Piotra Kochanowskiego (wykorzystywany w partiach romansowych).
  W całości Obleżenie opublikował po raz pierwszy z rękopisu Jan Czubek w 1930 roku. Wśród autorów poematu badacze widzieli Walentego Odymalskiego (hipoteza Jana Czubka) i Aleksego Magnuszewskiego (hipoteza Władysława Magnuszewskiego), Stanisława Herakliusza Lubomirskiego (hipoteza Stefana Jerzego Buksińskiego) oraz Stefana Damalewicza (hipoteza Renardy Ocieczek).

                  (Dariusz Rott)

PIEŚŃ I
(fragment początkowy)

1.
Wojnę niezbożną powiem i tyrana,
Ktory przeciwko czci Chrystusa Pana
Na Jasną Gorę gwałtem następował
Wtenczas, gdy Gustaw Sarmaty wojował,
Pakta zdradziwszy, złamawszy przymierze,
Przeciw przysiędze i przeciwko wierze.

2.
Ty, ktoraś polską krolową została
I na tej Gorze pałac zbudowała,
Panno, wspomoż mię, a przez szafirowe
Niebo, gdzie gwiazdy świecą empirowe,
Obroć z wysoka na mnie oczy swoje
I wlej dar łaski w miałkie piersi moje.

3.
Ty mi przypomnij, siedząc w majestacie,
Z słońca w utkanej promieniami szacie,
Jako Lucyfer ruszał od połnocy
Na ten Twoj zamek wszytkiej swojej mocy,
Jak go chciał zburzyć, zniszczyć i splądrować,
Z gruntu znieść i cześć Twą, Panno, zwojować.

4.
Ziemio sarmacka, ktoraś pod tą drżała
Wojną, gdyś na nię skrwawiona patrzała,
Tryumfuj z tego, że to miejsce święte
Od nieprzyjacioł nie mogło być wzięte;
Dlaczego, jako na wszytek świat słynie,
Obacz potomny, cny chrześcijaninie.

5.
Jest w Małej Polszcze piękna jedna skała,
Cudem nad cudne gory okazała,
Dzieło dzieł Boskich, a Jasną się zowie
Gorą, od wiekow stojąc w Częstochowie;
Ktora dla swego składu i wdzięczności
Ludzkie weseli oczy i wnętrzności.

6.
Cud to, nie gora; bo acz z przyrodzenia
Ma swe ozdoby i swe zalecenia,
Mniejsza to jeszcze; ale że z niej daje
Obfite łaski Bog na rożne kraje,
Z niej cuda czyni, z niej deszcz złoty leje,
Tym jest zacniejsza, tym barziej jaśnieje.

7.
A stąd jej więcej jasności dodaje,
Gdy w niej on obraz cudowny zostaje,
Ktory z oblicza Maryjej wdzięcznego,
Przysposobiwszy pędzla subtelnego,
Pobożny Łukasz w promienistym kole
Na cyprysowym wymalował stole.

8.
O, jak ten obraz przyszedł z Palestyny
Przez rożne wojny i rożne krainy
Tu do Europy, jako go w Azyjej
Leo z ręku wziął bogatej Tracyjej,
Nie piszę o tym, bo to już czas drogi
W druk włożył procz mej Minerwy ubogiej.

9.
Tego się jednak chcę tknąć ku twej sławie,
Niezwyciężony czwarty Władysławie,
Żeś ty z miłości ku niebu wrodzonej,
Mając ten klejnot nieupośledzony
W Polszcze, na ktorej panowałeś tronie,
Myślałeś Jasnej Gorze o obronie.

10.
Gdzie tylkoś ujźrzał mury, ktore byli
Ojcowie dla swych obron zalożyli,
Jako pan dzielny, skarbem i mądrością
Z wielkąś je wywiodł i skończył dzielnością,
Armatąś zmocnił, utwierdził basztami
I wkołoś obwiodł zewsząd przykopami.

11.
Krotko rzecz powiem, a powiem bez chluby,
Że wszytkie skarby, wszytkie święte śluby
I kościoł święty snaćby pono byli
Niezbożni Szwedzi z gruntu obalili,
Gdyby go naprzod Panna płaszczem swoim,
A potem murem nie okryła twoim.

Wg wydania: X. Walenty Odymalski, Obleżenia Jasnej Góry Częstochowskiej pieśni dwanaście, z rękopisu wydał Jan Czubek, Kraków 1930 (BPP nr 83).