ROMAN MAREK MAZURKIEWICZ













Główne tematy badawcze:

  • nurt religijny w literaturze staropolskiej
  • mariologia średniowieczna
  • polskie średniowieczne pieśni maryjne
  • semiotyka kultury średniowiecznej
  • prawosławie, teologia ikony
  • edytorstwo zabytków staropolskich
  • edukacja polonistyczna w zakresie literatury staropolskiej
  • mediewistyka literacka w Internecie

Publikacje książkowe

  • Cywilizacja więzienna. Wypisy literackie. Część I: Świadectwa rosyjskie, Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1984 [pod pseudonimem Marek Burski].
  • Więźniowie nocy. Wypisy z polskiej literatury łagrowej, Arka, Kraków 1991.
  • Bóg się rodzi... 100 najpiękniejszych kolęd i pastorałek, Arka, Kraków 1992.
  • Tradycja świętojańska w literaturze staropolskiej, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków 1993.
  • Deesis. Idea wstawiennictwa Bogarodzicy i św. Jana Chrzciciela w kulturze średniowiecznej, Universitas, Kraków 1994 (wydanie drugie zmienione: Universitas, Kraków 2002; wydanie trzecie zmienione: Universitas, Kraków 2012).
  • Zrozumieć średniowiecze. Wypisy, konteksty i materiały literackie, Biblos, Tarnów 1994.
  • Literatura staropolska. Przewodnik bibliograficzny dla studentów filologii polskiej, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków 1995.
  • Kultura średniowiecza i renesansu. Materiały z dziejów sztuki - dla liceów, Stentor, Warszawa 1998.
  • Szkolny słownik literatury staropolskiej, pod red. M. Pytasza, Katowice 1999 (wraz z J. Golińskim i P. Wilczkiem).
  • "Jaśniejsza tysiąc nad słońce...". Pieśni i modlitwy maryjne z Kancjonału kórnickiego, Collegium Columbinum, Kraków 2000.
    Zob. recenzję: W. Szelińska, "Jaśniejsza tysiąc nad słońce...", "Konspekt" 6 (2001).
  • Teksty o Matce Bożej. Polskie średniowiecze, Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, Niepokalanów 2000.
  • Literatura staropolska. Wybór tekstów. T. 1: Poezja, oprac. P. Borek i R. Mazurkiewicz, Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków 2002.
  • Korona Dziewicy Maryi. Antologia polskich średniowiecznych pieśni maryjnych, wybór, opracowanie i tłumaczenie R. Mazurkiewicz i M.J. Mikoś. The Virgin Mary's Crown. A Bilingual Anthology of Medieval Polish Marian Poetry, selected, edited, and translated by R. Mazurkiewicz and M.J. Mikoś, Collegium Columbinum, Kraków 2002.
  • Polskie średniowieczne pieśni maryjne. Studia filologiczne, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2002.
    Zob. recenzję: T. Michałowska, Pochwała filologii, "Konspekt" 14/15 (2003).
    Starożytność - średniowiecze. Antologia. Klasa I, Stentor, Warszawa 2003.
    Zob. recenzję: A. Borek, Nowa antologia szkolna, "Konspekt" 19 (2004).
  • "Wiadomych rzeczy pospolita śpiżarnia". Staropolska mądrość w sentencjach, przysłowiach i cytatach (od "Bogurodzicy" do Kochanowskiego), zebrał i opracował R. Mazurkiewicz, rysunkami ochędożył W. Turdza, Księgarnia Akademicka, Kraków 2004.
  • Prorok na skale. Myśli Jerzego Nowosielskiego, wybrali i opracowali R. Mazurkiewicz i W. Podrazik, Znak, Kraków 2007.
  • Przedziwna Matka Stworzyciela Swego. Antologia dawnej polskiej poezji maryjnej, wybrał, opracował i wstępem poprzedził R. Mazurkiewicz, Wydawnictwo Księży Marianów MIC, Warszawa 2008.
    Zob. recenzję: S. Babuchowski, Maryja raj ma, "Gość Niedzielny" nr 19, 11 V 2008, s. 52-53.
  • Jacek Mijakowski, Kokosz panom krakowianom w kazaniu za kolędę dana, oprac. R. Mazurkiewicz, Neriton, Warszawa 2008 (Biblioteka Dawnej Literatury Popularnej i Okolicznościowej t. 3).
  • Kazanie na dzień Wszech Świętych (tzw. praskie). Wstęp: R. Mazurkiewicz i W. Wydra. Komentarz źródłowy: R. Mazurkiewicz i P. Stępień. Transliteracja: W. Wydra we współpracy z W. Twardzikiem. Transkrypcja: E. Belcarzowa i W. Twardzik we współpracy z R. Mazurkiewiczem i W. Wydrą. Poznań, Poznańskie Studia Polonistyczne, 2008.
  • Grzegorz Czaradzki, Rytmy o porodzeniu przenaczystszym Bogarodzice Panny Maryjej, wydali i opracowali Roman Mazurkiewicz i Elwira Buszewicz, redakcja naukowa Alina Nowicka-Jeżowa, Neriton, Warszawa 2009.
  • Andrzej Wolan, De libertate politica seu civili libellus lectu non indignus / O wolności rzeczypospolitej albo ślacheckiej książka godna ku czytaniu, tłum. Stanisław Dubingowicz, wyd. M. Eder i R. Mazurkiewicz, wstęp R. Mazurkiewicz, red. W. Uruszczak, Neriton, Warszawa 2010.
  • Z dawnej literatury maryjnej. Zarysy i zbliżenia, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2011.
  • Stanisław Dobiński, Świt wierszów na święta Najświętszej Maryi Panny światu wydany, oprac. R. Mazurkiewicz, Neriton, Warszawa 2011 (Biblioteka Dawnej Literatury Popularnej i Okolicznościowej, t. 8).
  • Kazania maryjne, wydali i opracowali R. Mazurkiewicz i K. Panuś, Kraków 2014 ("Kazania w kulturze polskiej. Edycje kolekcji tematycznych", t. 1).
  • George Buchanan, Baptistes, sive Calumnia; Walenty Maciej Tepper, Wiersz smutny, śmierć męczeńską świętego Jana Chrzciciela wyrażający, wydali i opracowali E. Buszewicz i R. Mazurkiewicz, Lublin 2016.
  • Jan Aleksander Koreywa, Utwory okolicznościowe, oprac. P. Borek i R. Mazurkiewicz, Warszawa 2017 (Biblioteka Dawnej Literatury Popularnej i Okolicznościowej, t. 33).
  • Wacek, czyli przypisy do konterfektu Profesora Wacława Twardzika, oprac. Roman Mazurkiewicz, Kraków 2017.
  • Profesor Tadeusz Ulewicz jako badacz dawnej literatury i kultury. W stulecie urodzin, pod red. Romana Mazurkiewicza, Kraków 2018.

Ważniejsze publikacje w czasopismach i pracach zbiorowych

  • Semiotyka wieży Babel, "Znak" 1982, nr 4, s. 277-283.
  • Semiotyka kultury i eschatologia, "Znak" 1982, nr 10, s. 1311-1316.
  • Semiotyczne aspekty stylizacji (tezy), "Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie" z. 84, Prace Historycznoliterackie t. IX, Kraków 1982, s. 23-27.
  • Bogurodzica - między pieśnią a ikoną, "Znak" 1983, nr 5/6, s. 762-785.
  • Muzyka niebiańska - muzyka ziemska, w: Musica Antiqua Europae Orientalis VII, Materiały Sesji Bizantyno-Słowianoznawczej, Bydgoszcz 1985, s. 9-19.
  • Eschatologia Rusi Kijowskiej, w: Dzieło chrystianizacji Rusi Kijowskiej i jego konsekwencje w kulturze Europy, pod redakcją R. Łużnego, Lublin 1988, s. 51-93.
  • Wokół "spuści nam" pieśni "Bogurodzica", "Pamiętnik Literacki" 1989, nr 3, s. 139-161.
  • Do genezy hymnu Jana Kochanowskiego "Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary...", "Ruch Literacki" 1990, nr 4/5, s. 293-308.
  • "Bogurodzica" w świetle tradycji chrześcijaństwa wschodniego, "Znak" 1994, nr 3, s. 30-41.
  • Uwstecznione średniowiecze. Obraz epoki w programach i podręcznikach literackich z lat 1949-1955, w: Wartości i manipulacje w podręcznikach szkolnych, pod red. E. Stawowy, Kraków 1995, s. 25-39.
  • Teologia apofatyczna w ujęciu ojca Sergiusza Bułgakowa, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego" MCXCIV, "Studia Religiologica" 1996, z. 29 (Prawosławie), s. 117-126.
  • "Trzecia ozdoba stanu człowieczego". Miejsce św. Jana Chrzciciela w średniowiecznych wyobrażeniach niebiańskiej hierarchii, w: Wyobraźnia średniowieczna, pod red. T. Michałowskiej, Warszawa 1996, s. 177-192.
  • Mariologia i joannologia ikony Deesis w ujęciu o. Sergiusza Bułgakowa, "Krakowskie Zeszyty Ukrainoznawcze" t. V/VI, 1996/97, s. 213-219.
  • Matka Boska Kwietna. O średniowiecznej pieśni maryjnej "Kwiatek czysty, smutnego sierca ucieszenie...", "Pamiętnik Literacki" 1998, z. 4, s. 149-164.
  • Literatur des Mittelalters, w: Polnische Literatur. Annäherungen. Eine illustrierte Literaturgeschichte in Epochen, hrsg. W. Walecki, tłum. M. Lami, Krakau-Oldenburg 1999, s. 9-32 (wyd. II, Hamburg: IGEL Verlag Literatur & Wissenschaft, 2011).
  • Misterium Deesis, w: Ikona liturgiczna. Ewangelizacyjne przesłanie ikonografii maryjnej, pod red. K. Peka, Warszawa 1999, s. 149-161.
  • "Świętej Trojce miłośnica". Maryja a Trójca Święta w średniowiecznym piśmiennictwie polskim, w: Trójca Święta a Maryja. Materiały z sympozjum mariologicznego zorganizowanego przez Polskie Towarzystwo Mariologiczne. Częstochowa, 6-8 września 1999 roku, red. T. Siudy, K. Pek, Częstochowa 2000, s. 319-338.
  • "Mocne Boskie tajemności". Średniowieczna pieśń maryjna o Zwiastowaniu, "Salvatoris Mater" 2000, nr 1 (5), s. 156-200.
  • "Matka Boga i człowieka". Macierzyństwo Maryi w polskim piśmiennictwie średniowiecznym (przegląd ważniejszych motywów), "Salvatoris Mater" 2000, nr 2 (6), s. 157-179.
  • Staropolskie officium defunctorum (Wigilie za umarłe ludzie duszam w czyścu barzo pomocne), "Slavia Occidendalis" 57 (2000), s. 79-106.
  • "Świebodność Boga żywego...". Średniowieczna pieśń o wniebowzięciu Maryi, "Salvatoris Mater" 2000, nr 4 (8), s. 224-260.
  • Staroczeskie wzorce i analogie polskich średniowiecznych pieśni maryjnych, "Slavia. Časopis pro slovanskou filologii" 70 (2001), z. 1, s. 25-50.
  • Zapomniane polonicum w zbiorach Biblioteki Watykańskiej, "Terminus" 2001, nr 1/2, s. 169-176.
  • Bogurodzica, w: Historia literatury polskiej w dziesięciu tomach. T. 1: Średniowiecze, red. A. Skoczek, Bochnia-Kraków-Warszawa 2002, s. 331-358.
  • Aniołowie w piśmiennictwie staropolskim (rekonesans bibliograficzny), w: Księga o aniołach, praca zbiorowa pod red. H. Oleschko, Kraków 2002, s. 563-587.
  • O wężach, żmijach i jaszczurkach w literaturze polskiego średniowiecza, a osobnie o jednem robaczku albo wężu przez jadu, "Teksty Drugie" 2003, nr 1, s. 157-172.
  • Stara pieśń na inną Binarową, "Zeszyty Szkolne" 2003, nr 2 (8), s. 32-47.
  • "Mariologia" Erazma z Rotterdamu i polskie ślady jej recepcji w pierwszej połowie XVI wieku, "Salvatoris Mater" 2003, nr 1 (17), s. 181-205.
  • Mediewistyka literacka w internecie, [w:] Mediewistyka literacka w Polsce, pod red. Teresy Michałowskiej, Warszawa 2003 (Studia Staropolskie. Series Nova, t. 5), s. 39-52.
  • Literatura średniowiecza, [w:] Literatura polska. Średniowiecze - renesans, red. M. Szulc, Kraków, Pinnex, 2004, s. 5-76.
  • Modlitewnik dla kobiet z XVI wieku ("Modlitewnik Ptaszyckiego I"), "Salvatoris Mater" 2004, nr 2, s. 293-329.
  • Neu gefundene lateinische Quellen zu Band II / Nowo znalezione źródła łacińskie do tomu II, w: Romyślanie przemyskie, wyd. F. Keller i W. Twardzik, t. III: Indices, Freiburg i. Br. 2004 (Monumenta Linguae Slavicae Dialecti Veteris, t. XLVIII), s. 544-546.
  • Niepokalane Poczęcie w dawnej poezji polskiej (do końca XVIII w.), [w:] Niepokalane Poczęcie i życie chrzescijańskie. Materiały z sympozjum mariologiczno-maryjnego, Niepokalanów, 15-17 października 2004 roku, red. naukowa D. Mastalska, Częstochowa-Niepokalanów 2005, s. 159-180.
  • Dlaczego "Bogurodzicę" śpiewano w liturgicznym okresie Bożego Narodzenia?, "Pamiętnik Literacki" 2005, z 2, s. 25-41 (wraz z Zofią Wanicową).
  • Mediewistyka polonistyczna - stan aktualny i perspektywy rozwoju, [w:] Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo wiedza o języku - wiedza o kulturze - edukacja. Zjazd Polonistów, Kraków 22-25 września 2004, red. M. Czermińska, Kraków 2005, t. II, s. 481-495.
  • O skarbie Piotra Wydżgi ukrytym w staropolskiej legendzie, [w:] Paradygmat pamięci w kulturze. Prace dedykowane Antoniemu Czyżowi, red. A. Borkowski, M. Pliszka, A. Ziontek, Siedlce 2005, s. 427-449.
  • "Kokosz naukami zbawiennymi utuczona". O. Jacek Mijakowski OP na ambonach Krakowa, [w:] Wielcy kaznodzieje Krakowa. Studia in honorem prof. Eduardi Staniek, pod red. K. Panusia, Kraków 2006, s. 96-118.
  • Sacrum septenarium. O pieśni Władysława z Gielniowa "Jesu, zbawicielu ludzski", [w:] "Cantando cum citharista". W pięćsetlecie śmierci Władysława z Gielniowa, pod red. R. Mazurkiewicza, Warszawa 2006 (Studia Staropolskie. Series Nova t. XII), s. 55-78.
  • Kilkanaście dalszych uzupełnień do źródeł "Rozmyślania przemyskiego", [w:] Amoenitates vel lepores philologiae, red. R. Laskowski i R. Mazurkiewicz, Kraków 2007, s. 198-201.
  • Źródła i konteksty "Kazania praskiego" (rekonesans), [w:] Amoenitates vel lepores philologiae, red. R. Laskowski i R. Mazurkiewicz, Kraków 2007, s. 202-221 (wraz z Pawłem Stępniem).
  • O przeoczonym staropolskim przekładzie "De partu Virginis" Jacopa Sannazara [w:] Rzeczy minionych pamięć. Studia dedykowane Profesorowi Tadeuszowi Ulewiczowi w 90. rocznicę urodzin, pod red. A. Borowskiego i J. Niedźwiedzia, Kraków 2007, s. 309-321.
  • Jeszcze jeden przyczynek do dziejów plagiatu w literaturze polskiej XVII wieku, "Ruch Literacki" 2008, z. 6, s. 591-600.
  • Święta Rodzina w dawnej poezji polskiej, "Salvatoris Mater" 2009, nr 4, s. 131-165.
  • "EVA, AVE – para słów, lecz nad tysiąc ważą". Zwiastowanie w dawnej polskiej poezji, [w:] Via pulchritudinis. Wątki biblijne w literaturze i kulturze polskiej, red. Albert Gorzkowski, Łukasz Kamykowski, Kazimierz Panuś, Kraków, Unum, 2010, s. 127-150.
  • Inedita: Editions of Primary Sources, [w:] Humanism in Polish Culture, eds. A. Nowicka-Jeżowa, W. Pawlak, P. Urbański, Frankfurt am Main, Peter Lang, 2011, s. 219-231.
  • Pierwsza polska tłumaczka "Stabat mater dolorosa", "Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis" 96. Studia Logopaedica IV: Język – kultura – edukacja, Kraków 2011, s. 328-333.
  • Adam w pobożnych wychwalony godzinkach, [w:] "Umysł stateczny i w cnotach gruntowny...". Prace edytorskie dedykowane pamięci Profesora Adama Karpińskiego, red. R. Grześkowiak, R. Krzywy, Warszawa 2012, s. 227-244.
  • Łaciński pierwowzór kazań maryjnych Jana z Szamotuł (Paterka), "Ruch Literacki" 2013, z. 1, s. 15-34.
  • The Newly Identified Latin Prototype of the Marian Homilies of Jan of Szamotuły, "Studia Slavica Academiae Scientiarum Hungaricae" 59 (2014), s. 93-112.
  • Apostoł dwunastej godziny. Święty Maciej versus Judasz w kaznodziejstwie staropolskim (rekonesans), [w:] Ars bene vivendi. Studia ofiarowane Profesorowi Maciejowi Włodarskiemu w 70. rocznicę urodzin, red. Elwira Buszewicz, Lidia Grzybowska, Kraków 2017, s. 197-216.
  • "Pełne tajemnic dary, bo w nich Bóg, Król i mary...". Złoto, kadzidło i mirra w dawnej egzegezie (rekonesans), [w:] "Sława z dowcipu sama wiecznie stoi...". Prace ofiarowane Pani Profesor Alinie Nowickiej-Jeżowej z okazji pięćdziesięciolecia pracy naukowej, red. M. Hanusiewicz-Lavallee, W. Pawlak, Lublin 2018, s. 185-199.
  • Słowo przed muzyką, czyli Baran na pięciolini, [w:] Literackie kosmografie Józefa Barana, red. P. Borek, M. Karwala, R. Mazurkiewicz, Kraków 2018, s. 277-294.
  • Złoto, kadzidło i mirra w dawnym kaznodziejstwie polskim, "Ruch Biblijny i Liturgiczny" 2018, nr 4, s. 321-339.
  • Jeszcze jeden przyczynek do recepcji twórczości Sannazara w literaturze staropolskiej, "Pamiętnik Literacki" 2020, z. 2, s. 203-212.
  • "Gaude, mater Polonia". Z dziejów hymnu, jego badań i przekładów, [w:] Antiphonarium Kielcense. Antyfonarz kolegiaty kieleckiej (ok. 1372 r.). Wydanie fototypiczne z komentarzem, red. K. Bracha, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego - Wydawnictwo Jedność, Kielce 2020, s. 71-103.
  • "Banderia Prutenorum", czyli poczet chorągwi krzyżackich, obalonych piórem Jerzego z Krakowa, "Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteralia" 20 (2020), s. 305-319.
  • Conceptio ex osculo – pseudo-apokryficzny drobiazg w tzw. kazaniach Paterka, [w:] Źródła staropolskich apokryfów. Pytania, problemy, perspektywy, pod red. D. Rojszczak-Robińskiej, A. Deskur i W. Stelmacha, Wydawnictwo "Poznańskie Studia Polonistyczne", Poznań 2021, s. 93-115.
  • Kilka uzupełnień źródłowych do edycji "Żywotu Pana Jezu Krysta" Baltazara Opeca (w pięćsetlecie wydania z 1522 roku), "Terminus" 2022, t. 24, z. 4 (65), s. 335-381.

Ważniejsze przekłady z języka rosyjskiego

  • P. Florenski, Liturgia jako synteza sztuk, "Znak" 1982, nr 12, s. 1511-1521.
  • M.W. Żywow, "Mistagogia" Maksyma Wyznawcy i rozwój bizantyńskiej teorii obrazu, w: Ikona - symbol i wyobrażenie, pod red. E. Bogusz, Warszawa 1984, s. 83-105.
  • J.M. Łotman, Dom w "Mistrzu i Małgorzacie" Michaiła Bułhakowa, "Pamiętnik Literacki" 1987, nr 4, s. 311-319.
  • W.N. Murawiow, Zew plemienia, w: De profundis. Zbiór rozpraw o rosyjskiej rewolucji, Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1988, s. 157-173 [pod pseudonimem Marek Burski]
  • S.A. Askoldow, Religijny sens rewolucji rosyjskiej, w: De profundis. Zbiór rozpraw o rosyjskiej rewolucji, Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1988, s. 14-41[pod pseudonimem Marek Burski].
  • S. Bułhakow, Filozofia i życie, "Aletheia" 1988, nr 2/3, s. 51-60.
  • G. Trubieckoj, Czerwona Rosja i Święta Ruś, "Znak" 1990, nr 2/3, s. 68-73.
  • Grigorij Krug, Myśli o ikonie, wyd. Orthdruk, Białystok, 1991.
  • E. Pomierancewa, O współzależności funkcji estetycznej i informacyjnej w różnych gatunkach prozy ustnej, "Pamiętnik Literacki" 1990, nr 1, s. 297-302.
  • A.W. Lipatow, Awangarda: pokusa poezji i utopia władzy, "Teksty Drugie" 1992, nr 1/2, s. 49-57.
  • S. Awierincew, Arystotelizm chrześcijański w tradycji wschodniej i problemy współczesnej Rosji, "Znak" 1992, nr 6, s. 70-78.
  • M. Bierdiajew, Prawda prawosławia, "Znak" 1993 nr 2, s. 4-11.
  • A. Mień, Moje credo, "Znak" 1993 nr 2, s. 45-48.
  • A. Schmemann, Teokracja późnego Bizancjum, "Znak" 1994, nr 3, s. 16-22.
  • S. Awierincew, Bachtin, śmiech i kultura chrześcijańska, "Znak" 1994, nr 9, s. 86-99.
  • J. Meyendorff, Św. Grzegorz Palamas w tradycji i w teologii Kościoła wschodniego, "Ogród" 1994, nr 3 (19), s. 252-273.
  • S. Awierincew, Przyszłość chrześcijaństwa w Europie (próba orientacji), "Znak" 1995, nr 3, s. 4-14.
  • J.M. Łotman, "Koniec - jak dźwięcznie brzmi to słowo...", "Teksty Drugie" 1995, nr 1, s. 156-161.
  • S. Awierincew, Sytuacja obecna w perspektywie chrześcijańskiej, "Znak" 1996, nr 6, s. 14-22.
  • I. Torbakow, Swój czy obcy? Stereotyp Ukraińca w Rosji XVII-XVIII wieku, "Zeszyty Historyczne" nr 155, Paryż 1998, s. 101-120.
  • A.W. Lipatow, Historiografia i poetyka - na materiale polskiego średniowiecza (Staropolska)