Prawie wszyscy zajmujący się dotychczas Chorografią (mianem chorografii określa się opis geograficzny zamieszkanych ziem) Jana Długosza zgodnie stwierdzają, że jest to utwór ze wszech miar wyjątkowy. Stworzył Długosz dzieło udane, samodzielne i oryginalne, które nie ma sobie równych w ówczesnym piśmiennictwie europejskim, a przez wieki pozostawało niedoścignionym wzorcem na gruncie polskim.
Chorografia znana jest dzisiaj jako element wstępny Roczników Długosza. Wiele wskazuje, iż powstała pierwotnie jako dzieło samodzielne (dzisiaj nie zachowane), a następnie została dołączona do Roczników i wtopiona w rozdziały o bajecznych dziejach Polski (np. narracja o Lechu).
W deskrypcji Długosza rzeki pełnią rolę współrzędnych geograficznych, względem których orientuje się różnorodne opisywane obiekty. Rzeki uważał Długosz za zasadniczy i główny element krajobrazu. W przypadku każdej z nich konsekwentnie opisał zarówno jej źródła, jak i ujścia, a także dorzecza. Podał najczęściej miejscowości, które leżały najbliżej ujścia i źródeł rzeki, a często ich opisy uzupełniał o inne szczegóły topograficzne - wymieniając pobliskie jeziora bagna, góry itp.
W części zatytułowanej Siedem głównych rzek Polski, do których dołączono nazwy, opis źródła i ujścia, Długosz opisał największe rzeki ziem polskich - najpełniej przedstawione zostały Wisła i Warta. Do charakterystyki rzek, choć już nie tak obszernej, autor wróci jeszcze przy opisie miast nad nimi leżących, a także przy wyliczeniu jezior i gór. Inne zjawiska z zakresu hydrografii, m.in. błota i bagna nie zostały wyodrębnione. Podobnie zresztą marginalnie potraktował Długosz świat flory i fauny.
Hydrografia, a więc opis stosunków wodnych, w dziele Długosza nie stanowi zwykłego rejestru rzek, ale jest to opis chorograficzny, który uwzględnia ich przestrzenne rozmieszczenie i topograficzne usytuowanie. Bez wątpienia była to praca pionierska, po raz pierwszy w taki sposób porządkująca informacje. Wiadomości Długosza okazały się rozległe oraz, niezależnie od różnych nieścisłości, dokładne i możliwie ścisłe. Informacje z hydrografii powtórzyli za nim Marcin i Joachim Bielscy, wykorzystywał je również Marcin Kromer. Swoistym nawiązaniem literackim do opisu rzek Długosza jest mniej znany utwór poetycki Jana Andrzeja Morsztyna zatytułowany Rzeki.
Długosz w Chorografii poświęca również uwagę miastom i zagadnieniom osadniczym, a jego ogromną zasługą jest wyliczenie wielu miasteczek i osad oraz wsi, których nazwy i lokalizacje podaje w części dotyczącej hydrografii.
Chorografia została napisana według oryginalnego schematu stworzonego przez Długosza. Schemat ten do dzisiaj może zadziwiać logiką wewnętrznego uporządkowania i dość dużą przejrzystością. W Chorografii omówiono ziemie Królestwa Polskiego w szerokich granicach historycznych, a także w powiązaniu z ziemiami Wielkiego Księstwa Litewskiego. Wydzielono cztery podstawowe grupy zagadnień:
- opis rzek (kryterium opisu stanowił tutaj opis dorzeczy siedmiu głównych rzek, które otrzymały topograficzny opis źródeł i ujścia);
- opis jezior;
- opis gór (podobnie jak opis jezior uporządkowany według ziem, na których leżały);
- opis miast (informacje o nich uporządkowano zgodnie z pozycją, którą zajmowały w administracji kościelnej).
Dodatkowo utwór wypełniają już znacznie mniej usystematyzowane wiadomości dotyczące granic Europy, flory, fauny, bogactw naturalnych, gleb, urzeźbienia terenu i in. Informacje o lasach, błotach, bagnach i morzu nie zostały wyodrębnione jako zjawiska samoistne w osobne rozdziały.
Chorografia jako rzecz wykładająca geografię kraju, tak jak ją Długosz pojmował, miała dać obraz układu rzecznego opisanego według dorzeczy, obraz jezior i gór, według ziem, w których leżały, i obraz rozmieszczenia miast według hierarchii w administracji kościelnej. Z góry nakreślone ramy Długosz wypełnił określonym również uprzednio materiałem faktograficznym, w pełni świadomie i konsekwentnie dokonując jego selekcji. (Wacława Szelińska).
Lektura Chorografii Długosza, pozwala sytuować jej autora wśród wybitnych osobowości epoki w skali ówczesnej Europy jako znakomitego historyka i geografa, uczonego o znakomitym warsztacie naukowym i literata. Chorografia bowiem, stworzona pierwotnie najprawdopodobniej jako osobne dzieło, stanowi pierwszy traktat geograficzny, który daje przestrzenny obraz ziem polskich i "stoi w rzędzie prac, które same z siebie mogą pomieścić jej autora w szeregu najwybitniejszych twórczych umysłów epoki" (określenie Wacławy Szelińskiej). Uderza dążenie autora do przedstawienia możliwie pełnego ujęcia przestrzennego opisywanych ziem. Długosz stanął przed zadaniem trudnym. Dzięki znakomitemu przygotowaniu do napisania Chorografii, zastosowaniu przemyślanej, jasnej i logicznej kompozycji, bogactwu zamieszczonych informacji, wreszcie, co ważne, ich odpowiedniej selekcji, stworzył najpełniejszą realizację gatunku w dobie średniowiecza, która będzie stanowiła wzorzec dla autorów późniejszych.
Chorografia w sposobie ujmowania przestrzeni była już w pełni dziełem "humanizmu kończącego się średniowiecza" (określenie Stefana Zabłockiego).